domingo, 9 de agosto de 2015

Fesomies


Diari d’estiu (10)

Fesomies

A la Contra d’ahir de la Vanguardia de Barcelona entrevistaven a Antonio Torralba, professor i investigador del Centre d’Intel·ligència artificial del MIT en visió per ordinador, on deia que el primer que els ordinadors van aprendre a reconèixer van ser els rostres humans. El senyor Torralba ho esmenta com un senyal i una prova clara d’intel·ligència, però modestament crec que s’equivoca perquè no té en compte que la veritable intel·ligència necessita per ser-ho també de l’oblit involuntari.

Quan el meu pare va començar a patir d’Alzheimer de tant en tant saludava pel carrer a gent que no coneixia com si fossin vells amics. Després de quatre paraules, preguntar per la família i d’acomiadar-los molt afectuosament amb una abraçada, amoïnat em preguntava a mi qui dimonis era el que havia saludat, em mirava espantat i em deia que el recordava d’alguna cosa però que no estava segur de què.

M’imagino que l’altre persona devia estar-se demanant el mateix, de què recony coneixia a aquest home, el meu pare, que l’acabava de saludar de manera tan amical i que ell, per bona educació, l’havia correspost sense posar-lo en evidència a més de pensar també que mai se sap i que igual sí que es coneixien d’alguna cosa malgrat no recordar tampoc de què.

L’escena era tendra, graciosa i trista alhora i jo no sabia què dir fora de demanar-li després que no s’amoïnés, que a mi també em passava i que ja se’n recordaria quan menys s’ho esperés.

La Viquipèdia ens diu que la prosopagnòsia, (del grec πρόσωπον: aspecte, i de ἀγνωσία: desconeixement) és una síndrome neurològica molt greu que es caracteritza per la incapacitat de reconèixer els rostres, inclòs el propi. La famosa enciclopèdia també assenyala el cas més curiós de prosopagnòsia que casualment es va donar  en el món del còmic: “en Superman resulta difícil entendre com almenys l'entorn proper a Clark Kent, no reconeix en ell a l’"Home d'Acer". Un lleuger canvi de pentinat i unes característiques ulleres són suficients perquè no sigui reconegut, el que intriga als seus lectors. Una de les moltes teories que s'han donat al respecte, va ser explicada en l'edició nord-americana de Superman (al número 330 més específicament), on s’argüeix que el superheroi té una natural predisposició a relacionar-se amb individus que pateixen aquesta patologia, fent que no pugui ser reconegut en la seva doble personalitat”. En canvi, la síndrome de Capgras o Mal de Capgras és similar però molt diferent, s’esdevé quan algú creu fermament que una persona, generalment un familiar, és reemplaçat per un impostor idèntic a aquesta persona.

Però aquestes confusions del meu pare res tenien a veure ni amb la prosopagnòsia ni amb la síndrome de Capgras. El meu pare tampoc va arribar a ser mai Superman tot i que jo de petitó pensava que sí era un veritable heroi. A l’arribar a l’adolescència vaig saber, en canvi, que no. Em va decebre descobrir i comprovar que tenia davant a una persona tan normal com jo, com qualsevol altra. Però ara que ja no sóc cap adolescent i que el camí que recorro ja és en bona part de tornada i no pas d’anada, tinc dubtes fonamentats i començo a sospitar que estava errat i que molt possiblement sí era un heroi com pensava de nen, un heroi, però, d’incògnit.

Tinc el seu retrat a l’aparador de la meva botiga, on també hi ha el de la mare i el de la meva novia que va morir encara no fa dos anys flanquejant un de Henry Miller. Molts em pregunten quin actor de cinema és, que el recorden d’haver-lo vist a un munt de pel·lícules, però que no els hi ve al cap el seu nom. Quan els hi dic que no és pas cap actor sinó únicament el meu pare que em fa companyia es sorprenen nerviosament, no tant pel seu error de fisonomistes sinó també per alguna cosa que no saben encara exactament què és.

-------------------------------------

Diario de verano (10)

Fisonomías

En la Contra de ayer de la Vanguardia de Barcelona entrevistaban a Antonio Torralba, profesor e investigador del Centro de Inteligencia artificial del MIT en visión por ordenador, donde decía que lo primero que los ordenadores aprendieron a reconocer fueron los rostros humanos. El señor Torralba lo menciona como una señal y una prueba clara de inteligencia, pero modestamente creo que se equivoca porque no tiene en cuenta que la verdadera inteligencia necesita para serlo también del olvido involuntario.

Cuando mi padre empezó a sufrir de Alzheimer de vez en cuando saludaba por la calle a gente que no conocía como si fueran viejos amigos. Después de cuatro palabras, preguntar por la familia y de despedirlos muy afectuosamente con un abrazo, preocupado me preguntaba a mí quién demonios era al que había saludado, me miraba asustado y me decía que lo recordaba de algo pero que no estaba seguro de qué.

Me imagino que la otra persona estaría preguntándose lo mismo, de qué conocía a este hombre, mi padre, que lo acababa de saludar de manera tan amistosa y que él, por buena educación, lo había correspondido sin ponerlo en evidencia además de pensar también que nunca se sabe y que igual sí se conocían de algo a pesar de no recordar tampoco de qué.

La escena era tierna, graciosa y triste a la vez y yo no sabía qué decir fuera de pedirle después que no se preocupara, que a mí también me pasaba y que ya se acordaría cuando menos se lo esperara.

La Wikipedia nos dice que la prosopagnosia, (del griego πρόσωπον: aspecto, y de ἀγνωσία: desconocimiento) es un síndrome neurológico muy grave que se caracteriza por la incapacidad de reconocer los rostros, incluido el propio. La famosa enciclopedia también señala el caso más curioso de prosopagnosia que casualmente se dio en el mundo del cómic: "Superman resulta difícil entender como al menos el entorno cercano a Clark Kent, no se le reconoce en él al "Hombre de Acero". Un ligero cambio de peinado y unos característicos anteojos bastan para que no sea reconocido, lo que intriga a sus lectores. Una de las muchas teorías que se han dado al respecto, fue explicada en la edición norteamericana de Superman (en el número 330 más específicamente), donde se arguye que el superhéroe tiene una natural predisposición a relacionarse con individuos que sufren esta patología, haciendo que no pueda ser reconocido en su doble personalidad". En cambio, el síndrome de Capgras o Mal de Capgras es similar pero muy diferente, ocurre cuando alguien cree firmemente que una persona, generalmente un familiar, es reemplazado por un impostor idéntico a esa persona.

Pero estas confusiones de mi padre nada tenían que ver ni con la prosopagnosia ni con el síndrome de Capgras. Mi padre tampoco llegó a ser nunca Superman aunque yo de pequeño pensaba que sí era un verdadero héroe. Al llegar a la adolescencia supe, en cambio, que no. Me decepcionó descubrir y comprobar que tenía delante a una persona tan normal como yo, como cualquier otra. Pero ahora que ya no soy ningún adolescente y que el camino que recorro ya es en buena parte de vuelta y no de ida, tengo dudas fundadas y comienzo a sospechar que estaba errado y que muy posiblemente sí era un héroe como pensaba de niño, un héroe, sin embargo, de incógnito.

Tengo su retrato en el escaparate de mi tienda, donde también está el de mi madre y el de mi novia que murió aún no hace dos años flanqueando uno de Henry Miller. Muchos me preguntan qué actor de cine es, que lo recuerdan de haberlo visto en un montón de películas, pero que no les viene a la cabeza su nombre. Cuando les digo que no es ningún actor sino únicamente mi padre que me hace compañía se sorprenden nerviosamente, no tanto por su error de fisonomistas sino también por algo que no saben todavía exactamente qué es.



5 comentarios:

Tot Barcelona dijo...

Y la fabulosa y no igualada portada del LP de Thelonius ¡¡¡¡

El peletero dijo...

Extraordinària portada Miquel!!, i com bé dius, mai igualada.

Salut

Xitus dijo...

En aquesta foto em recorda molt a l'Albert :)

Xitus dijo...

Per cert la prosopagnòsia voluntària també existeix. Hi ha qui és especialista en fer veure que no t'ha vist. hehehe llegeixi's alguns veïns

El peletero dijo...

Tens tota la raó Xitus, en la foto és clavat al pare.

Sí, tot un art el de l'amnèsia voluntària :-))